Główne zagrożenia w uprawie gruszy - rak bakteryjny, zaraza ogniowa i miodówka gruszowa plamista

Grusze w przeciwieństwie do jabłoni potrzebują dużo więcej ochrony przed bakteriami, niż chorobami grzybowymi. Głównym zagrożeniem jest Pseudomonas syringae - bakteria, która powoduje tzw. raka bakteryjnego w gruszy. Jest to jedna z najgroźniejszych chorób bakteryjnych drzew owocowych.

Jak się objawia?

• Uszkadza kwiaty, zawiązki i pędy.

Kiedy występuje?

• Bakteria ta jest wszechobecna w polskich sadach. Silnie infekuje w dogodnych warunkach, np. w czasie zimnej i mokrej pogody

Jak zwalczać?

• Ochrona zapobiegawcza, głównie oparta na preparatach miedziowych, miedź systemiczna, fosforyny, fosetyl glinu czy laminaryna

• Usuwać chore pędy

• Ciąć tkankę kilka centymetrów poniżej chorego obszaru

• Dezynfekować sekator między cięciami

Zaraza ogniowa

Kolejną bardzo groźną chorobą bakteryjną gruszy jest zaraza ogniowa, która atakuje kwiaty, liście, owoce, pędy, konary i pień. Jest to jedna z najgroźniejszych chorób wszystkich drzew w uprawach sadowniczych.

Objawy zarazy ogniowej gruszy:

• Kwiaty więdną, brązowieją i zamierają, ale nie opadająLiście pokrywają się brunatnymi plamami, zwijają się i zamierają

• Pędy brunatnieją, wyginają się na kształt pastorału i zamierają

• Owoce pokrywają się czarnobrunatnymi plamami, zamierają i utrzymują się na pędach

• Na korze pojawiają się nabrzmiałe, uwodnione plamy, pod którymi kora się zapada

• Z porażonych części roślin może pojawić się wyciek bakteryjny

Zwalczanie zarazy ogniowej:

• Ochrona zapobiegawcza jak przy raku bakteryjnym; produkty miedziowe, fosforyny, laminaryna, fosetyl glinu głównie w okresie dużego zagrożenia ze strony zarazy ogniowej tj. od fazy balona, kwitnienie, opadanie płatków kwiatowych i dwa/trzy tygodnie po zakończeniu kwitnienia. Ostatnie lata pokazują nam, że zaraza ogniowa potrafi atakować również w czerwcu czy lipcu. Pomocne w tym celu mogą być odczyty ze stacji np. ProCam

• Usuwać porażone pędy razem z odcinkami zdrowego drewna

• Ranny zabezpieczyć maścią ogrodniczą

• Dezynfekując sekator (dezynfekujemy w 70% denaturacie)

Rozprzestrzenianie zarazy ogniowej;

Zaraza ogniowa rozprzestrzenia się przez wiatr, deszcz, owady, ptaki, czy narzędzia stosowane do cięcia czy czyszczenia chorych miejsc na drzewie.

Przejdźmy teraz do najgroźniejszego szkodnika gruszy, czyli miodówka gruszowa plamista.

Miodówka gruszowa plamista (Cacopsylla pyri) to jeden z najpoważniejszych szkodników gruszy wPolsce i wielu innych krajach o umiarkowanym klimacie. Jej obecność w sadzie może prowadzić do poważnych strat jakościowych i ilościowych w plonach. Dlatego znajomość cyklu życia tego owada oraz metod zwalczania jest kluczowa w nowoczesnej ochronie roślin.


Miodówka gruszowa plamista należy do rzędu pluskwiaków różnoskrzydłych. Dorosłe osobniki mają długość około 3 mm, są barwy żółtobrązowej do ciemnobrązowej, a ich skrzydła pokryte są charakterystycznym deseniem – stąd nazwa "plamista".

Szkodnik ten zimuje w postaci dorosłej, ukrywając się w spękaniach kory, pod łuskami pąków czy w koronach drzew. Wczesną wiosną, już przy temperaturach około 10°C, samice składają jaja w zagłębieniach kory i przy pąkach liściowych. Po około 2 tygodniach wylęgają się larwy, które przechodzą przez pięć stadiów rozwojowych.

W ciągu sezonu miodówka może dać nawet cztery do pięciu pokoleń, co czyni ją wyjątkowo trudną do całkowitego zwalczenia.

Larwy miodówki żerują na młodych pędach, liściach i owocach, wysysając soki roślinne. Wydzielają przy tym lepki płyn zwany spadzią, który zanieczyszcza powierzchnię liści i owoców, a także sprzyja rozwojowi grzybów sadzakowych. Skutkuje to:

• zahamowaniem wzrostu młodych pędów,

• deformacją i przedwczesnym opadaniem liści,

• pogorszeniem jakości owoców (pokrycie sadzakiem, zniekształcenia),

• ogólnym osłabieniem drzewa.

W przypadku silnego porażenia, miodówka może prowadzić do zahamowania owocowania i trwałego spadku plonów.

Kluczem do skutecznej ochrony jest regularny monitoring obecności szkodnika. W tym celu stosuje się:

• oględziny pędów i liści wczesną wiosną w poszukiwaniu jaj i larw,

• lupę ręczną do obserwacji młodych stadiów rozwojowych.

Największe zagrożenie przypada na wczesną wiosnę oraz początek lata, kiedy młode larwy są najliczniejsze.

Ochrona chemiczna - największą skuteczność wykazują zabiegi wykonane na jaja i młode larwy. Zalecane środki ochrony to m.in.:

• oleje parafinowe (na przedwiośniu, przeciw zimującym osobnikom i jajom),

• preparaty silikonowe uszkadzające owady, jaja i larwy w sposób mechaniczny/fizyczny np., Siltac

• wczesna wiosna - Teppeki, acetamipryd (np. Mospilan),

• po kwitnieniu bardzo dobrą ochronę można uzyskać za pomocą insektycydu Movento 100 SC - niestety, będzie dostępny w sprzedaży do 30 czerwca 2025 r., a do stosowania do 31 października 2025 r.

Zabiegi powinny być wykonywane zgodnie z sygnalizacją i monitoringiem, a także z zachowaniem okresów prewencji dla owadów pożytecznych.

Ochrona biologiczna - naturalnymi wrogami miodówki są:

• biedronki,

• pluskwiaki drapieżne (Anthocoris nemoralis),

• złotooki (Chrysoperla carnea).

Warto ograniczać stosowanie szerokospektralnych insektycydów, by nie szkodzić tym sprzymierzeńcom sadownika.

Działania agrotechniczne

• prześwietlanie koron drzew – poprawia przewiewność i ogranicza wilgotność,

• unikanie nadmiernego nawożenia azotem – sprzyja ono rozwojowi miękkiej tkanki, atrakcyjnej dla miodówki,

• dokładne cięcie i usuwanie silnie porażonych pędów.

Podsumowanie

Miodówka gruszowa plamista to trudny przeciwnik, który wymaga zintegrowanego podejścia do ochrony – połączenia monitoringu, precyzyjnych zabiegów chemicznych oraz wspierania pożytecznych organizmów. Tylko kompleksowe działania mogą zapewnić wysoką jakość i zdrowotność plonów w sadzie gruszowym.